In de Afspraak van 13 mei was Jan Caeyers te gast bij Phara de Aguirre om te praten over het Beethovenjaar in coronatijden.

2020 is het geboortejaar van Beethoven en als internationale Beethovenexpert is dit voor Jan Caeyers een uitgelezen moment om als dirigent met zijn Concert Olympique rond te toeren over de hele wereld met talloze Beethovenvertolkingen. Dat programma werd vroegtijdig afgebroken en de grote vrees is dat ook het najaar in het water valt. Om van het najaarsseizoen nog iets te maken, zo vertelde Jan Caeyers, moet er ten laatste eind juni duidelijkheid zijn, want een programma voorbereiden en lanceren kost toch minstens een paar maanden.

In haar laatste perscommuniqué vermeldde de premier al het belang van kunst en cultuur, niet alleen in normale tijden, maar speciaal in deze bijzondere crisis, als troost en teken van hoop. Maar van een opstart was nog geen sprake. Alle muziekhuizen en concertzalen zoeken ondertussen naar creatieve oplossingen om, met respect voor de 1,5 m, toch concerten te kunnen organiseren. In ieder geval is dat niet evident: minder zetels die bezet kunnen worden, de bezoekers op een ordentelijk manier naar hun plaatsen leiden, geen toiletten beschikbaar, etc. Ook voor de muzikanten is het niet zo evident. Omwille van plaatsgebrek zijn grote symfonieën uitgesloten. En ook wijst Caeyers op het belang van elkaars fysieke nabijheid in een orkest, om de muziek beter aan te voelen.  Alleen nog kamermuziek dan of recitals?

Er blijven nog veel vragen en Jan Caeyers drukte zijn vrees uit dat veel kunstenaars en muzikanten zullen afhaken, gewoon ook omdat ze geen inkomen meer hebben en buiten de beschikbare regelingen vallen voor werknemers of kleine bedrijven. Daarom pleit hij ervoor om specifieke compensaties te bedenken voor kunstenaars, muzikanten, toneelspelers en alle mensen die leven van de cultuursector. Zelfs in normale tijden is het een broos eco-systeem, dat voor een belangrijk deel afhankelijk is van subsidies. Maar die subsidies en dus ook de lonen hangen vast aan een programma. Geen programma betekent geen inkomen. Enkele maanden zijn wellicht nog overbrugbaar, maar een langer uitstel betekent dat vooral jonge getalenteerde mensen een ander beroep gaan kiezen.

Als slot verwees Jan Caeyers naar de Grieken, ‘dat waren toch wijze mensen’. Om de kwaliteit van een beschaving te meten, hanteerden de Grieken 4 criteria:

1. Meningsvrijheid

2. Gelijke kansen voor alle kinderen om op te groeien

3. Zorg voor zieken en ouderen

4. Zorg voor de kunstenaars

Caeyers: ‘We zijn bewust van de eerste 3, laat ons a.u.b. ook het vierde puntje niet vergeten.’

Misschien moet er nog een 5e puntje bij, iets wat minder een knelpunt was ten tijde van de Oude Grieken:

5. Zorg voor moeder aarde

We spreken wel van de ‘EXIT’-strategie, maar een versoepeling van de lockdown betekent geen terugkeer naar precoronatijden. Heel wat van onze attitudes en gewoontes zullen blijvend veranderen. Misschien ook tijd om onze instellingen te herzien en te werken aan een groot toekomstproject? Dan zou deze Griekse Wijsheid wel eens goed van pas kunnen komen. Waarom moeten we eigenlijk zo nodig naar het oude normaal? Leve het nieuwe normaal! Maar dan wel ééntje met kunst en muziek.

Met dit promofilmpje van Le Concert Olympique kunnen we nu alleen dromen met live concerten. Vandaag nog een illusie, maar er komen betere tijden...