500 jaar geleden werd Christoffel Plantin geboren. Het Museum Plantin-Moretus had grootse plannen om het feestjaar in te zetten met een viering op 15 maart. Helaas, het verjaardagfeest werd afgelast en de 500 stukken taart verdeeld aan rusthuizen in Antwerpen. De voorziene lichtprojectie op de gevel van het Museum Plantin-Moretus ging wel nog door op een verlaten Vrijdagmarkt, maar je kon die live volgen vanaf facebook.

De kleurrijke projectie op het museum was geïnspireerd op de indrukwekkende collectie houtblokken van het museum die vanaf 15 maart online te bekijken is. Maar liefst 14.000 houtsneden telt deze collectie. Zeewezens, rijke geïllustreerde letters, planten en veel meer. Een ware schatkist.

https://collectie.antwerpen.be/impressedbyplantin/all-woodcuts

Je zou deze houtblokken kunnen vergelijken met onze hedendaagse emoji's. Ze dienden om de boeken op te smukken of te illustreren. In de online collectie zijn de blokken gecatalogeerd in letters, planten, dieren of wetenschappen. Sommige houtsneden zijn puur stilistisch, andere dragen ook een boodschap mee, de zogenaamde emblemata of zinnebeeldige voorstellingen. Neem nu dit houtblok, ’In dies meliora’, een vierkant van amper 5 op 5 cm, o.a. verschenen in een boek van Andrea Alciati in 1608.

Een man wijst met zijn linkerhand naar een everzwijn. Boven zijn rug staat het woord ‘ULTERIUS’ of ‘immer verder’, een aansporing om verder te snuffelen en niet achterom te kijken. Met zijn rechterhand  wijst hij naar de 2 zuilen van Hercules (aka Gibraltar) met de tekstvaan ‘PLUS OLTRE' – 'steeds verder’, het motto van Keizer Karel en verwijzend naar zijn politiek van koloniale expansie.  De ruïnes zouden verwijzen naar de tempel van Solomon, de piramides met A’s op de flanken naar de geheime crypte, beiden te associëren met symbolen in de vrijmetselarij. In een context van ‘In dies meliores’ of ‘betere tijden op komst’ is het een aansporing om niet op te geven en gefocust te blijven op de toekomst. PERSEVERANTIA. Dat is ook wat de Eerste Minister ons gisteren nog vroeg.

HET EERSTE VERKLAREND WOORDENBOEK NEDERLANDS

Omdat Plantijn een goed woordenboek mist, begint hij er zelf aan. In 1573 publiceert hij Schat der neder-duytscher spraken. 25 jaar later publiceert Jan Moretus ook het eerste verklarende woordenboek van de Nederlandse taal, goed voor 40.000 trefwoorden, de Etymologicum Teutonicae linguae van Cornelis Kiliaan, de vaste proeflezer in Plantijns uitgeverij. Latijn als taal van de wetenschap dient ter verklaring. 

Dit woordenboek inspireerde de huidige Antwerpse stadsdichter Seckou Oulogem om een alfabetgedicht te schrijven, maar dan in slam-versie.

‘Slam is gesproken poëzie, dus dat moet vóór geschreven poëzie komen. Dat kan niet anders.'

https://youtu.be/RNh31Axk7rM