Op Op 9 april, Witte Donderdag, lieten we ons in deze blog inspireren door het beroemde Laatste Avondmaal van Leonardo da Vinci in Milaan, met de replica van het fresco in Averbode en met een eigentijdse versie in Dublin van John Byrne. Via een tip van Karel dook er deze week nog een andere, eerder grappige versie op: het Laatste Avondmaal van da Vinci, maar dan zonder mensen. Vòòr de coronacrisis zou dit werk tot zeer diepzinnige interpretaties kunnen leiden, alsof de Messias er de brui aan gaf en het paasfeest niet meer doorging. Maar nu, met de lockdown, is het weer helemaal actueel: corona legt alles lam en houdt ons in ons kot. De gelagzalen zijn gesloten.

Dit werk uit 2010 hoort bij een reeks 'Hidden Spaces' en is van de Spaanse kunstenaar José Manual Ballister (Madrid, 1960). Na zijn kunststudies legde hij zich toe op de technieken die in gebruik waren bij de Vlaamse en Italiaanse meesters uit de 15e en 16e eeuw. Vanaf 1990 combineert hij fotografie en schilderkunst en maakt stillevens van interieurs en stadsgezichten, maar dan zonder één levende ziel, alsof de mensheid uitgestorven is. Ballester's fotobewerkingen zijn metaforen op de eenzaamheid.

Waar Bêka en Lemoine in hun architectuurfilms de gewone mens op de voorgrond plaatsen (zie blog van 22 april), zal Ballester de mensen juist uitgommen uit de composities. Omdat het heel dikwijls herkenbare plaatsen zijn, werkt dat nogal bevreemdend, maar met deze lockdown realistischer dan ooit. Alsof hij een visioen had over wat ons te wachten stond.

Geen wonder dus dat Ballester met zijn uitgestorven schilderijen en fotocomposities weer volledig in de belangstelling staat. Zijn werken gaan nu viraal op de sociale media. Zelfs zijn eigen facebookpagina lijkt terug tot leven gekomen waar hij verwijst naar enkele recente interviews in Spaanse kranten.

In zijn reeks "Hidden Spaces' vertrekt Ballester van beroemde werken van Bruegel, Leonardo da Vinci, Vermeer, Jeroen Bosch, Fra Angelico,.... Hij kopieert het schilderij, maar laat de menselijke figuren weg. We herkennen het beeld wel, maar missen het verhaal. En dan, als we het lege decor verder gaan bestuderen, verschijnen interessante achtergronddetails, objecten, attributen,.. zaken die op het oorspronkelijk schilderij ook reeds te zien waren, maar toen niet opvielen. Het onzichtbare wordt zichtbaar, dat is de boodschap van deze reeks, en meer dan ooit actueel in deze tijd van lockdown. Uiteraard missen we het sociaal contact, maar ontdekken plots interessante dingen rondom ons waaraan we vroeger geen aandacht schonken. We gaan dagelijks wandelen en vinden nieuwe plekjes in onze eigen buurt of hebben meer aandacht voor de ontluikende lente; het geluid van de vogels wordt niet meer overstemd door het dolle verkeer; we chatten, mailen, facetimen en bellen met familie en vrienden als nooit tevoren; en nu de musea en concertzalen gesloten zijn. is er nog nooit zoveel interesse geweest voor kunst en muziek. Is dat geen mooie les in nederigheid die het corona ons schenkt?

Ga op verkenning in Ballester's lege schilderijen en bekijk het filmpje hieronder, een montage van enkele van zijn werken uit de reeks 'Hidden Spaces', gemaakt ter gelegenheid van een expositie in Madrid in 2011.

Meer foto- en videomateriaal op de website van Ballester of op zijn youtube kanaal.  Zo vind je bv. een kort interview voor de Spaanse omroep TVE waarop hij uitlegt hoe hij een fotocompositie maakt.