We blijven bij klavieren. Van piano’s naar beiaarden met hun stokkenklavier, in 3D nog wel!

Mechelen is internationaal bekend als stad van de beiaard. En dat niet alleen om wille van haar verschillende beiaarden die ze rijk is, maar door haar Koninklijke Beiaardschool Jef Denyn Mechelen. Deze school werd in 1922 opgericht onder impuls van de stadsbeiaardier van Mechelen, Jef Denyn (1862-1941) . Zijn kracht lag in de combinatie van muzikaal talent en technische aanleg waardoor hij de beiaard kon opwaarderen als een volwaardig muziekinstrument. Op dat moment was Mechelen de enige plaats ter wereld waar je beiaard kon studeren, tot er in 1953 in Amersfoort (NL) ook een beiaardopleiding werd gestart.

Daarnaast is er de Koninklijke Vereniging voor Toren en Beiaard ‘Jef Denyn’ vzw. Zonder onderbreking sinds 1892 (tenzij in de oorlogsjaren) staan ze in voor de beiaardconcerten van elke maandagavond, van juni tot september, van 20.30 tot 21.30 uur. Op hun website vind je het jaarprogramma (ook geldig voor 2021!).

Mechelen heeft 5 beiaarden: Sint-Rombouts heeft er 2, Onze-Lieve-Vrouw-over-de-Dijlekerk, Hof Van Busleyden en een gloednieuwe kamerbeiaard in een paviljoentje in de Sinte-Mettetuin, achter de beiaardschool.

Vandaag beklimmen we de Sint-Romboutstoren. In 1520, dit jaar exact 500 jaar geleden, had de toren zijn huidige hoogte van 97 m bereikt. Het plan was om een spits toe te voegen tot 167 m, heel wat hoger dan de O-L-Vrouwentoren in Antwerpen, maar het geld ontbrak en de bouw werd stilgelegd. Het eerste klokkenspel met klavier kwam er in 1556 en werd met de jaren uitgebreid tot een beiaard met 49 klokken. Maar de toon bleek toch niet altijd zuiver en zo kreeg Mechelen in 1980 een tweede moderne beiaard, eveneens met 49 klokken, 40 ton in totaal, de zwaarste beiaard van ons land en de op drie na zwaarste van Europa.

Om in het echte leven de beiaard te bezoeken moet de Sint-Romboutstoren beklommen worden met zijn 514 treden!. Er zijn wel verschillende tussenniveaus om even uit te blazen:

• Kraankamer, waar het rad stond om zware gewichten (zoals klokken) omhoog te takelen

• Smidsekamer, een soort atelier voor herstellingen

• Klokkenkamer, 1e niveau met de oude beiaard met zijn 49 historische klokken en de verschillende luidklokken die gekoppeld zijn aan het torenuurwerk. De oudste klok dateert van 1460, de zwaarste klok weegt 8884 kg.

• Uurwerkkamer, met de minuterie van het torenuurwerk met slagwerken en de automatische 18e eeuwse speeltrommel die gekoppeld is aan de oude beiaard

• Beiaardkamer, met de nieuwe beiaard en zijn 49 klokken

• Skywalk als beloning voor al het klimwerk, een panoramisch uitzicht tot in Antwerpen of Brussel.

Voor de ‘Europe-in-2-weeks’ toeristen, hier een virtueel bezoek aan de toren in een video van 1 minuut, short but good!

Heb je iets meer tijd, dan stel ik voor dat we eerst wat beiaardmuziek kiezen en, terwijl de beiaard speelt, gaan we op 3D verkenning in de toren.

• Een opname uit feb 2019 van Jo Haazen, met Preludium (Jacob van Eyck)

• Opname uit juli 2019,  Fantasia op thema's van de Byzantijnse ritus (Gaston Feremans) door Jasper Depraetere.

Onze virtuele 3D verkenning vertrekt niet vanop de begane grond, maar vanuit een helikopter, waarmee we gedropt worden op de nieuwe skywalk. Geen enkele trap te bestijgen dus.

Dit project ‘Virtueel  Mechelen’ is gerealiseerd door het Gentse bedrijf poppr in samenwerking met de stad Mechelen. Het produceert virtual reality, augmented reality, 360°  en 3D applicaties voor bedrijven, musea en toeristische sites. We zagen hen reeds bezig in Brugge met een 360° panorama, op onze blogpost van 22 mei.

Voor de beste beleving,  klik hier. Met je PC muis kan je navigeren over het beeld om in alle richtingen rond te kijken. Met het muiswieltje kan je in- of uitzoomen.

• We starten vanuit een helikopter en hebben een prachtig 360° uitzicht over de stad en de  omringende dorpen. Je kan klikken op de symbooltjes om specifieke locaties te bezoeken in 360° fotografie. Om terug te keren naar het startbeeld,  klik je in het midden bovenaan op het ‘heli’ icoontje.

• We landen op de skywalk van de toren met zijn glazen vloer. We kunnen nu rustig rondkijken, beneden in de stad, of veraf tot aan de horizon. Gebruik de zoom om je eigen huis te lokaliseren (als je in de buurt van Mechelen woont uiteraard).

• We zakken een niveau dieper en komen bij de nieuwe beiaard, geplaatst op een nieuwe betonnen tussenvloer. Deze concertbeiaard bestaat uit 49 klokken die in 1981 gegoten zijn door het atelier Eijsbouts te Asten in Nederland.

• Een niveau lager komen we aan de luid- of basklokken: de grootste is Salvator (1844) met een diameter van 2,32 m, daarop volgen Karel (1696), Rumoldus (1861), Sint Jan  Berchmans (1947) (die de Maria uit 1498 vervangt), Magdalena (1697) en Libertus (1766). Deze luidklokken zijn verbonden met de pedalen van de oude beiaard.

• Tenslotte de verdieping met het 16e-eeuws uurwerk, slagwerken voor het hele- en halve uur en de oude beiaard met zijn 18e-eeuwse speeltrommel van 1700 kg.

Op maandag 8 juni 2020 gaan de beiaardconcerten van start. Tot en met 14 september vinden vijftien concerten plaats van topbeiaardiers, met in dit Beethovenjaar de Mechelse kleinzoon Ludwig Van Beethoven als rode draad. De stad komt ook met een primeur: alle concerten zullen live te volgen zijn via YouTube. Op die manier kan iedereen genieten van deze topconcerten ondanks corona. Stadsbeiaardier Eddy Mariën en hoornensemble Horns for all seasons trappen maandag 8 juni om 20.30 uur de zomerconcertreeks op gang.

In juni is er nog geen luisterplaats, maar vanaf 1 juli (2020) mogen er weer culturele evenementen plaatsvinden met publiek tot maximum 200 personen. Dan zal er, zoals voorbije jaren, een coronaveilige luisterplaats ingericht worden op het Cultuurplein.

Het volledige programma is te bekijken op www.uitinmechelen.be/zomerbeiaardconcerten
De concerten worden in livestream uitgezonden via www.mechelen.be/beiaardconcerten