Zijn ambitie om zich als pianovirtuoos te profileren mislukte, zodat hij in 1847 besloot zich vooral aan de compositie te wijden. Tot zijn bewonderde voorbeelden behoorden Franz Liszt, Hector Berlioz en Robert Schumann. Tussen hem en Liszt, aan wie hij zijn opus 1 opdroeg, ontstond een hechte vriendschap. De Praagse Revolutie van 1848 wekte bij Smetana patriottische gevoelens op, die hem aanzetten tot het componeren van politiek getinte marsen en liederen. De opstand werd echter een fiasco en het Duits bleef in Bohemen de officiële taal. Van huis uit sprak Smetana overigens Duits: zijn oudst bewaarde brief in het Tsjechisch dateert pas van 1856 en in zijn dagboeken gebruikte hij het Duits tot in 1861.

In 1849 huwde hij met zijn jeugdliefde, de pianiste Kateřina Kolářová. Uit hun huwelijk werden vier dochters geboren, van wie er drie tussen 1854 en 1856 zouden overlijden. Zijn oudste en muzikaal begaafd dochtertje Bedriska stierf in 1855 op vierjarige leeftijd aan roodvonk. Naar aanleiding van dit verlies componeerde hij het aangrijpende Pianotrio opus 15. Zijn vrouw leed aan tuberculose.

Na de mislukte revolutie voerde de Oostenrijkse regering een strenge centralistische politiek, die de etnische verhoudingen vertroebelde. Toen Smetana in 1856 via een bevriende pianist een aanbod kreeg voor een betrekking als pianoleraar in Göteborg, week hij uit naar Zweden. Hij trad er op als pianist en dirigent, stichtte een muziekschool die onmiddellijk veel succes kende en organiseerde kamermuziekconcerten. Wegens de toenemende gezondheidsproblemen van Kateřina, Smetana’s vrouw, nam het gezin evenwel de beslissing om met hun enige dochter naar Bohemen terug te keren, maar de zieke overleed onderweg in Dresden op 19 april 1859. Na zijn tweede huwelijk in 1860 zouden Smetana en zijn vrouw nog voor een laatste seizoen naar Göteborg trekken.

Inmiddels hadden de Tsjechen in 1859 echter nieuwe hoop gekregen voor een verbetering van de politieke situatie na de Oostenrijkse nederlagen tegen Napoleon III in Magenta en Solferino. Er werden plannen gesmeed voor een eigen theater met Tsjechische toneelstukken en opera’s. Een nationale operawedstrijd, uitgeschreven door een Tsjechische graaf, was voor Smetana het signaal om opnieuw naar zijn vaderland terug te keren. Pas in 1863 realiseerde hij zijn persoonlijke droom: de compositie van een nationale opera, De Brandenburgers in Bohemen, die echter pas in 1866 werd uitgevoerd - en met succes. Ook zijn tweede - en nog steeds bekendste - opera, De verkochte bruid, die hij in 1866 voltooide, kende een positief onthaal, wat uiteindelijk resulteerde in een aanstelling tot eerste dirigent van het interimtheater.

Met nog zes opera’s zou hij tussen 1868 en 1881 nog essentiële bijdragen leveren tot de nationale Tsjechische opera.